Aktualności

• • • • • KĄCIK RODZICA

        • ZASADY PODCZAS KWARANTANNY

          KWARANTANNA to ona nas dotknęła nas wszystkich i Państwa  oraz personel przedszkola.

          Od 2 września 2020 r. obowiązują nowe zasady dotyczące:

          • kwarantanny (odosobnienie osoby zdrowej, z powodu narażenia na zakażenie);
          • izolacji (odosobnienie osoby, której pierwszy wynik testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2  jest dodatni).

          W przypadku, gdy w czasie izolacji domowej wystąpią objawy koronawirusa, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej postanawia o przedłużeniu izolacji, a jej zakończenie może nastąpić nie wcześniej niż po 13 dniach od dnia wystąpienia objawów.

           Obowiązuje: od 2 września 2020 r.

           Przez ten czas:

          • nie można opuszczać domu,
          • spacery z psem, wyjście do sklepu czy do lekarza są zakazane,
          • w przypadku, gdy osoba poddana kwarantannie ma bliskie kontakty z innymi osobami w domu – one również muszą zostać poddane kwarantannie,
          • w przypadku występowania objawów choroby (złe samopoczucie, gorączka, kaszel, duszności) należy koniecznie zgłosić to telefonicznie do stacji sanitarno-epidemiologicznej.

          Kwarantanna

          •  Jest nakładana na osoby które miały styczność ze źródłem zakażenia (np. kontakt z osobą zakażoną). Kwarantannie podlegają również osoby, która wróciła z zagranicy i przekroczyły granicę zewnętrzną UE.
          •  Gdzie odbywasz kwarantannę:
          • Kwarantannę odbywasz w swoim miejscu zamieszkania, a jeżeli nie masz takiej możliwości, służby sanitarno-epidemiologiczne mogą skierować Cię do wyznaczonego ośrodka.
          • UWAGA! W trakcie kwarantanny nie możesz zmienić miejsca pobytu.
          •  Jeśli w trakcie kwarantanny zrobiono Ci test na koronawirusa, a wynik jest negatywny, państwowy powiatowy inspektor sanitarny może Cię wcześniej zwolnić z kwarantanny. Jeśli się gorzej poczujesz, powinieneś zgłosić się do lekarza.
          • Skorzystaj z formularza teleporady.

           Co grozi za złamanie kwarantanny

          • Pamiętaj! Za nieprzestrzeganie kwarantanny grozi Ci grzywna do 30 tys. zł.
          • Przestrzegaj następujących zasad:
          • Zostań w domu – pod żadnym pozorem nie wychodź z domu! Nie przyjmuj nikogo. Jeśli w domu są osoby bliskie, które miały z Tobą kontakt po tym, jak zetknąłeś się z koronawirusem, one też podlegają kwarantannie. jeśli musisz mieć kontakt z kimś, zachowaj odległość1,5m
          • monitoruj swój stan zdrowia:
          • o    regularnie mierz temperaturę,
          • o    zwracaj uwagę na Twoje samopoczucie, czy nie masz problemów z oddychaniem, bólów mięśni, kaszlu lub innych niepokojących objawów,
          • o    jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zasięgnij teleporady medycznej.
          • Policjanci będą sprawdzać, czy przestrzegasz kwarantanny. Współpracuj z nimi. Nie dostaniesz żadnego zaświadczenia. Nie ma takiej potrzeby, bo informacje są przetwarzane Aplikacja na kwarantannę elektronicznie od momentu skierowania Cię na kwarantannę

           

          Podejrzewasz zakażenie koronawirusem?

          Zadzwoń: 800 190 590
          Jest to numer infolinii Narodowego Funduszu Zdrowia dotyczącej postępowania w sytuacji podejrzenia zakażenia koronawirusem

          Sprawdź, czy masz objawy COVID-19.

          Platforma Teleporady 

          Teleporady - rejestr placówek podstawowej opieki zdrowotnej (POZ)

          Stacje sanitarno-epidemiologiczne

          Jeśli masz takie objawy, jak:

          • duszność,
          • stan podgorączkowy (temperatura ciała pomiędzy 37°C a 38°C),
          • objawy przeziębieniowe,

          zadzwoń do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej lub skorzystaj z teleporady u swojego lekarza POZ.

          Objawami choroby COVID-19 wywoływanej przez koronawirusa (SARS-CoV-19) mogą być również:

          • gorączka,
          • kaszel,
          • duszności i kłopoty z oddychaniem,
          • bóle mięśni i ogólne zmęczenie.

          Jeśli masz takie objawy:

          • zadzwoń natychmiast do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej i powiedz o swoich objawach;
          • własnym środkiem transportu pojedź do szpitala z oddziałem zakaźnym lub oddziałem obserwacyjno-zakaźnym, gdzie lekarze określą dalszy tryb postępowania medycznego. Pod żadnym pozorem nie korzystaj ze środków komunikacji publicznej czy taksówek – w ten sposób narażasz innych na zakażenie.

          Jeśli miałeś kontakt z osobą zakażoną koronawirusem lub chorą, to natychmiast zadzwoń do stacji sanitarno-epidemiologicznej i powiadom o swojej sytuacji. Otrzymasz informację, jak masz dalej postępować. adres: 64-400 Międzychód, tel. 95-748 24 08 ul. Strzelecka 12
          Jeśli tylko zaobserwujesz któryś z objawów choroby, zadzwoń natychmiast do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Każdy pacjent manifestujący objawy ostrej infekcji dróg oddechowych (gorączka powyżej 38°C wraz z kaszlem lub dusznością) w powiązaniu z kryteriami epidemiologicznymi powinien ponadto trafić do oddziału zakaźnego lub obserwacyjno-zakaźnego. Jeśli zaobserwujesz takie objawy, własnym środkiem transportu pojedź do szpitala z oddziałem zakaźnym lub oddziałem obserwacyjno-zakaźnym. Jeśli nie możesz dotrzeć do szpitala własnym transportem, to lekarz POZ (w ramach teleporady) i stacja sanitarno-epidemiologiczna mają możliwość zlecenia dla Ciebie transportu sanitarnego.

          Jeśli masz pytania, wątpliwości, zadzwoń na infolinię Narodowego Funduszu Zdrowia: 800 190 590.

          Korzystajcie Państwo z wiarygodnych źródeł informacji, nie dajcie się panice. Dbajcie o siebie i dzieci i swoich bliskich.

          
           

                                                                                  Irmina Pospieszała
        • KĄCIK RODZICA: Czytaj więcej
    • • • Profilaktyka chorób odkleszczowych

        • Profilaktyka chorób odkleszczowych: Czytaj więcej
    • • • Procedura Bezpieczeństwa obowiązująca w trakcie przewozów szkolnych

        • Procedura_Bezpieczenstwa....pdf​​​​​​​

        • Procedura Bezpieczeństwa obowiązująca w trakcie przewozów szkolnych: Czytaj więcej
    • • • WAŻNE!

        • Wymogi sanitarne w środkach komunikacji publicznej

          Dowożenie uczniów do szkół odbywa się na zasadach obowiązujących w transporcie publicznym. Rozporządzenie Rady Ministrów nie wprowadza odrębnych regulacji dla organizowanego przez gminę przewozu dzieci do szkół. W związku z powyższym w pojazdach, którymi poruszają się osoby niezamieszkujące wspólnie istnieje obowiązek zakrywania ust i nosa (§ 24 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia RM z 7 sierpnia 2020 r.). Obowiązku nie stosuje się w przypadku dziecka do ukończenia 4. roku życia.

          Wobec powyższego rodzice uczniów i dzieci korzystających z dowozów szkolnych zobowiązani sią zaopatrzyć podopiecznych w maseczki lub przyłbice.

          Podstawa prawna:

          Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r., poz. 1356 ze zm.) - § 23, § 24.

           

           

          Z poważaniem

          Monika Anioł

          Zespół Obsługi Ekonomicznej i Administracyjnej Oświaty w Międzychodzie

          Tel. 95 748 25 25
        • WAŻNE!: Czytaj więcej
    • • • KĄCIK RODZICA

        • W poprzednich artykułach  krótko przedstawiłam państwu rozwój fizyczny i motoryczny oraz pojęcie motoryki małej i dużej. Czas wiec na to aby zaobserwować rozwój  swojego dziecka opierając się na pewnych prawidłowościach  dotyczących określonego wieku. Przypominam jednak Państwu, iż każde dziecko rozwija się w innym tempie i często ten rozwój bywa przyśpieszony lub nieco opóźniony, musi on jednak mieścić się  danej normie wiekowej. Jeśli opóźnienie jest duże powinno to wzbudzić niepokój rodzica i spowodować dalszą diagnozę rozwoju dziecka.

          Rozwój motoryki małej u dzieci w wieku przedszkolnym

          Mówiąc o „motoryce” mamy na myśli ogólną sprawność ruchową człowieka i jego zdolność do wykonywania wszelkich działalności związanych z ruchem. Motoryką małą nazywamy sprawność dłoni i palców, motoryką dużą sprawność fizyczną całego ciała. Co Państwu jest już wiadome jeśli czytaliście poprzednie artykuły. By prawidłowo stymulować rozwój ruchowy dziecka należy pamiętać, że zaczyna się on od motoryki dużej (ogólnej sprawności ruchowej), aby później przejść do rozwoju motoryki małej. Dziecko, które nie potrafi przejść po wąskiej kładce, najczęściej nie poradzi sobie z pięknym odwzorowaniem szlaczka. Ręka to wyspecjalizowany narząd ruchowo – chwytno – badawczo – poznawczo – komunikacyjny. Dzieci niechętne do działania w obszarze motoryki małej najczęściej mają za sobą negatywne doświadczenia i dlatego muszą zostać odpowiednio zmotywowane i zachęcone do ćwiczeń „łatwym” sukcesem. Mózg w każdym momencie musi sobie poradzić z mnóstwem informacji, jakie są odbierane przez zmysły. Powstają nowe połączenia między neuronami, które nasz umysł rozpoznaje oraz przetwarza i w ten sposób się uczy. Dlatego tak ważne jest stwarzanie różnych doświadczeń, aby dziecko poznawało siebie i swoje możliwości w działaniu. Motoryka mała odnosi się do czynności związanych z użyciem palców i dłoni. Czynności  z zakresu motoryki małej pobudzane są poprzez naśladowanie, percepcję, motorykę dużą,  a przede wszystkim koordynację wzrokowo – ruchową.

          MOTORYKA DUŻA

          Dziecko trzyletnie

          Cechy charakterystyczne w wyglądzie zewnętrznym :

          • ma dość dużą i ciężką głowę
          • krótkie w stosunku do tułowia nogi i małą siłę mięśni. Dziecko trzyletnie ma dużą potrzebę ruchu, rzadko siedzi w miejscu- cały czas wykonuje jakieś czynność.

          
          Dziecko trzyletnie potrafią:

          • pewnie chodzą i biegają
          • potrafią stać przez chwilę na jednej nodze
          • wdrapywać się na różne sprzęty i zsuwać się z nich
          • przepełzać się pod przeszkodą
          • przenosić niezbyt ciężkie przedmioty
          • rzucać przedmiotami nie tracąc przy tym równowagi
          • potrafi przeskoczyć przeszkodę długości do 30 cm i pokonać przeszkodę wysokości 40 cm
          • maszerują, podskakują i biegają przy muzyce
          • potrafią zbudować wieże z klocków
          • lubią bawić się w piasku
          • toczyć wałeczki i kulki z plasteliny czy modeliny

          Dziecko czteroletnie

          Dziecko czteroletnie mało różni się od trzylatka pod względem motoryki, ale jest w tym wieku bardziej sprawne.

          Dziecko czteroletnie jest:

          • zwinne
          • zręczne
          • porusza się pewnie, swobodnie .Dzieci w tym wieku odczuwają też większą potrzebę ruchu, ale też potrafią dłużej skupić uwagę, jak również lepiej reagują na sygnały i polecenia.

          Dziecko czteroletnie potrafi:

          • dobrze biegać
          • potrafi względnie płynnie wykonać skok z rozbiegu
          • wchodzić po schodach krokiem naprzemiennym ( natomiast schodzą jeszcze krokiem dostawnym)
          • potrafi zeskoczyć z wysokości 20-40 cm (lądują na sztywne, wyprostowane w kolanach nogi)
          • pewniej stoi na jednej nodze
          • potrafi chwycić nisko podrzucony przez siebie woreczek
          • próbuje wycinać nożyczkami
          • potrafi sam się ubrać i rozebrać
          • sprząta po sobie zabawki

          Dziecko pięcioletnie

          
          W tym wieku następuje przyspieszenie procesów rozwojowych. Można zauważyć najszybszy rozwój motoryczny.
           

          Wiek pięciolatka nazywany jest złotym okresem rozwoju motoryczności.

          Dziecko pięcioletnie potrafi :

          • potrafi dość długo (10 sekund) stać na jednej nodze
          • potrafi łączyć chód po ławeczce z przekraczaniem przeszkód, przesuwaniem przyboru stopą czy schyleniem się pod trzymaną przez dorosłego laską
          • potrafi stać w tzw. staniu równoważnym ( stopa za stopą)
          • potrafi rzucać w górę i chwycić woreczek lub piłkę
          • potrafi złapać rzuconą do niego piłkę.

          W tym wieku obserwuje się zróżnicowanie wynikające z płci.
          Chłopców cechuje przewaga w wielu umiejętnościach i sprawnościach nad dziewczynkami. Są lepsi w biegach, skokach, rzutach natomiast dziewczynki lepiej posługują się skakanką, przewyższają chłopców w ćwiczeniach równoważnych i rytmicznych.

          Dziecko sześcioletnie
          U dzieci sześcioletnich zauważa się nasilenie ruchliwości. Dziecko w tym wieku staje się silniejsze i sprawniejsze.

          Dziecko sześcioletnie potrafi:

          • maszerować, biegać, podskakiwać
          • potrafi płynnie wykonać kombinację ruchów
          • potrafi wykonać złożone ćwiczenia na przyrządach jak również ćwiczenia wymagające znacznego poczucia rytmu
          • potrafi samodzielnie sprawnie ubrać się i rozebrać
          • potrafi  się umyć, czesać, nakryć do stołu
          • potrafi sprzątać zabawki

          MOTORYKA MAŁA

          Dziecko trzyletnie

          Dziecko w trzecim roku życia potrafi wykonać już pewne precyzyjne ruchy rąk np. wrzucanie monet do otworów skarbonki, nakładanie krążków na patyczek. Chętnie sięga po kredki, potrafi narysować koło, kreskę pionową i poziomą. Trzylatek posługuje się łyżką, widelcem  i kubkiem.

          Trzylatek w zakresie motoryki małej powinien:

          • rysować proste linie pionowe i poziome oraz koło
          • budować z klocków wieże
          • posługiwać się łyżką, widelcem i kubkiem
          • wykonywać podstawowe czynności higieniczne (korzystać z toalety, myć i wycierać ręce)
          • wkładać różnego kształtu klocki do właściwych otworów

          Dziecko czteroletnie

          W czwartym roku życia dziecko robi postępy w zakresie pisania i rysowania. Odwzorowuje podstawowe kształty (linie proste pionowe i poziome, koło).  Podejmuje się rysowania po śladzie prostych wzorów (misia, auta, domku). Dzieci czteroletnie swobodnie budują różne konstrukcje z klocków, lepią z plasteliny, zwiększają swoją samodzielność w zakresie samoobsługi (je samodzielnie łyżką i widelcem, samodzielnie korzysta z toalety, rozbiera się  i ubiera z różnych części garderoby, myje i wyciera ręce itp.)

          Czterolatek  w zakresie motoryki małej powinien:

          • odwzorowywać linie prostą, koło, kwadrat lub prostokąt i krzyżyk
          • rysować po prostym śladzie
          • usprawnić swoją samoobsługę
          • zamalowywać powierzchnię kartki lub jej wyznaczony fragment (bez precyzyjnego trzymania się wyznaczonych krawędzi)

          Dziecko pięcio i sześcioletnie

          U dzieci pięcio i sześcioletnich doskonalą się umiejętności w zakresie samoobsługi. Samodzielnie już ubierają się i rozbierają, zapinają i rozpinają guziki, niekiedy potrafią również zasznurować buty. Doskonalą również swoje ruchy rąk podczas pisania i rysowania. Pojawiają się rysunki tematyczne.

          Pięciolatek i sześciolatek  w zakresie motoryki małej powinien:

          • posiadać umiejętność pełnej samoobsługi
          • tworzyć rysunki tematyczne

          • mieć precyzyjne ruchy dłoni (nawlekać koraliki, zapinać i rozpinać guziki
          • zamalowywać płaszczyzny itp.),     

           

          Przykłady ćwiczeń usprawniających  motorykę małą u dzieci  w wieku przedszkolnym::

          • swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami,
          • kredkami świecowymi, pastelami
          • nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, tasiemek, sznurowadeł,
          • wieszanie ubranek dla lalek na sznurku i przyczepianie ich klamerkami do bielizny
          • zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem,
          • zamalowywanie obrazków w książeczkach do malowania
          • obrysowywanie szablonów
          • zbieranie drobnych elementów pieniążki, ziarenka,-  palcami- kciukiem i wskazującym
          • cięcie po narysowanych liniach – prostych frędzelki, – falistych serwetki
          • wycinanie najpierw prostych, potem nieco bardziej skomplikowanych kształtów z papieru kolorowego
          • ugniatanie papierowych kul i rzucanie nimi do celu
          • wykonywanie drobnych ruchów palcami: spacerowanie palcami po stole,
          • zabawa, idzie kominiarz po drabinie, naśladowanie gry na pianinie,
          • odtwarzanie rytmu padającego deszczu
          • zabawy z plasteliną, modeliną, masą papierową najpierw kuleczek,
          • stemplowanie i kolorowanie
          • wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier
          • rysowanie w liniach wzorów literopodobnych i szlaczków
          • strząsanie wody z palców
          • zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę
          • zabawy pacynką
          • zabawy guziczkami
          • wyszywanki dla dzieci
          • krążenia palcami, np. jednego palca wokół drugiego nieruchomego.
          • ćwiczenia dłoni- wymachy, krążenia, uderzenia, pocierania, otwierania  zamykania
          • ściskanie piłeczek
          • zwijanie palcami chusteczek, apaszek
          • rysowanie patykiem po ziemi
          • faliste ruchy ramion – zabawa w przylot i odlot bocianów
          • gry w pchełki, bierki, kręgle, bilard stołowy
          • rzucanie woreczków lub piłeczek – kto dalej
          • toczenie piłki do dołka
          • podbijanie balonika wyłącznie palcami prawej i lewej ręki
          • „rysowanie” palcami w powietrzu określonego przedmiot
          • układanie z elementów geometrycznych postaci ludzkich, zwierząt, domków itp.
          • układanie z patyczków, np. płotów
          • ugniatanie plasteliny na „placki” i wypełnianie nimi wskazanych powierzchni,
          • ustawianie z klocków wieży, budowanie domów, mostów,

          Pozdrawiam Państwa serdecznie i mam nadzieję ,że choć odrobinę poznaliście Państwo wybrane aspekty rozwoju swojej dziecka.

           

                                                                                                                     Irmina Pospieszała

           

        • KĄCIK RODZICA: Czytaj więcej
    • • • KĄCIK RODZICA

        • Motoryka mała i duża

          W tym artykule chciałabym wyjaśnić Państwu pojęcie motoryki małej i dużej, ukazać  role jaką odgrywają  umiejętności motoryczne w rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym. Ruch jest naturalną, fizjologiczną potrzebą przedszkolaka, jednocześnie warunkuje prawidłowy jego rozwój. Z aktywnością ruchową wiążą się bardziej szczegółowe pojęcia, a mianowicie umiejętności motoryczne. Można je podzielić na dwie grupy: motorykę dużą oraz motorykę małą. Rozwijanie tych umiejętności w znaczący sposób przyczynia się do poprawy całościowego rozwoju dziecka (także w kontekście społecznym), czyli wpływa na lepsze radzenie sobie w grupie przedszkolnej.

          Motoryka duża stanowi wszystkie obszerne ruchy, w które jest zaangażowane całe nasze ciało lub jego znaczna część, np. ręce i nogi. Jest to taki rodzaj aktywności ruchowej jak: chodzenie, bieganie, skakanie, czołganie się, jazda na rowerze, czy też pływanie.
          
          Motoryka mała natomiast znajduje swe odniesienie we wszelkich ruchach palców i dłoni, czyli ruchach o znacznie mniejszym zakresie, ale wymagających ogromnego skupienia i koncentracji uwagi. Motoryka mała to takie czynności, jak: rysowanie, malowanie, pisanie, ugniatanie czegoś w dłoni, czy rzeźbienie i wycinanie.

           

          Motoryka a wpływ na rozwój dziecka

           • Rozwój społeczny: Interakcje z innymi i relacje międzyludzkie zależą od motoryki. Jeśli dziecko jest na niższym poziomie motorycznego rozwoju od rówieśników, szybko zostanie wykluczone lub zacznie unikać sytuacji,w których aktywność sportowa będzie wymagana.
          • Rozwój fizyczny: Tylko przy odpowiedniej dawce ruchu, kości mięśnie i system nerwowy  prawidłowo się rozwijają
          • Rozwój poznawczy (kognitywny): Zdolność i efektywność uczenia się są znacznie wyższe, jeśli dziecko dużo się rusza, a jego motoryka rozwija się poprawnie. Także zdolność reakcji poprawia się.
          • Rozwój sensoryczny: Rozwój sensoryczny, czyli postrzeganie zmysłami, może prawidłowo rozwijać się jedynie wtedy, gdy dziecko jest aktywne fizycznie. Postrzeganie wizualne poprawia się, jeśli maluch np. biegnąc, musi orientować się w przestrzeni. Bieganie po różnym podłożu wpływa pozytywnie na rozwój wrażeń dotykowych.
          • Rozwój emocjonalny i psychiczny: Dzieci, u których obserwuje się prawidłowy rozwój motoryki, są bardziej stabilne emocjonalnie. Mają pozytywny obraz siebie, wierzą we własne możliwości i rzadziej są lękliwe.

          
          • Rozwój mowy: Rozwój mowy jest także związany z motoryką. Jeśli ruchy konieczne do mówienia nie są prawidłowo wykonywane, dziecko nie nauczy się dobrze mówić. Poza tym dzieci, które dużo się ruszają, lepiej się koncentrują i są bardziej chłonne.

          Ważne jest, aby dziecko rozwijało umiejętności zarówno w dziedzinie dużej, jak również małej motoryki. Jego osiągnięcia w każdej z tych dziedzin nie muszą być jednakowe. Jednak dobrze jest, aby miało okazję do ćwiczenia zarówno drobnych, precyzyjnych ruchów, jak i tych dużych, zamaszystych. Aby dziecko mogło poprawnie wykonywać złożone ruchy motoryki małej (rysowanie, pisanie), powinno najpierw dobrze opanować proste ruchy z zakresu motoryki dużej (ogólna aktywność ruchowa). Dlatego im więcej form ruchowych dziecko opanuje w okresie przedszkolnym, tym lepiej rozwiniemy jego koordynację ruchową i koncentrację uwagi, co znacznie ułatwi mu wykonywanie wszelkich czynności manualnych, jakie spotkają je w szkole.

          Dlaczego umiejętności motoryczne są przydatne w przedszkolu?

          • dziecko z większym sukcesem będzie się włączać do różnych gier, sprawniej operować zabawkami;

          • sprawne motorycznie dziecko potrzebuje mniej pomocy w rozmaitych czynnościach. Będąc w grupie jest jednym z wielu dzieci, zatem im bardziej jest samodzielne, tym jest mu łatwiej i zyskuje większą pewność co do swoich możliwości (nie musi np. prosić o pomoc przy wyjęciu jakiejś zabawki, gdyż samo sprawnie otwiera pudełko, sięga po coś na półkę itp.);

          • zabawa w wieku przedszkolnym jest realizowana jako wyraz różnych aktywności motorycznych. Jeżeli dziecko ma trudność w układaniu klocków, łapaniu piłki czy innych podobnych czynnościach, grupa dzieci może wyłączać go z zabawy (lub samo dziecko nie podejmuje się udziału w zabawie);

          • motoryka powiązana jest z rozwojem intelektualnym. Słabo rozwinięte zdolności motoryczne powodują niepewność, niezgrabność czy powolność, a to wpływa na spowolnienie rozwoju umysłowego, blokuje ciekawość dziecka;

          • sprawność motoryczna niesie za sobą większą zaradność, uważność i aktywność. Oceniając się w odniesieniu do innych dzieci, cechy te z pewnością dodadzą dziecku pewności i zwiększą szacunek do własnej osoby.

          Praktyczne wskazówki, czyli na co zwrócić uwagę, by rozwijać motorykę małą i dużą.

          • zadbajcie o stan fizyczny dziecka. Zdrowsze dzieci robią większe postępy w rozwoju motorycznym, w przeciwieństwie do dzieci chorowitych, które będąc osłabione, nie mają możliwości i okazji, aby ćwiczyć i tym samym usprawniać motorykę;

          • zwracajcie uwagę na sposób odżywiania. Dieta powinna być zrównoważona. Dziecko otyłe ma zdecydowanie słabsze zdolności motoryczne;

          • stwarzajcie okazję do różnorodnych aktywności – spacerujcie, uczcie jeździć na rowerze, pozwalajcie korzystać z placów zabaw, z różnymi sprzętami. Dziecko, spędzające większość czasu w mieszkaniu, wolniej rozwinie zdolności motoryczne;

          • nie wyręczajcie dziecka w ubieraniu się (jeśli potrafi już to zrobić);

          • zachęcajcie do samodzielnego sięgania po zabawkę, która upadła lub znajduje się na wyższej półce;

          • nie nalegajcie na naukę drobnych i precyzyjnych ruchów dopóki dziecko nie opanuje tych podstawowych z zakresu dużej motoryki, np. szanujcie same starania, jeśli nawet rysunki bardziej przypominają bazgroły. To ważny etap, który przygotowuje do dalszego rozwijania umiejętności pisania i rysowania;

           

          • nie przyśpieszajcie nauki czynności, na które dziecko jeszcze nie jest gotowe, gdyż wzbudzi to w nim lęk przed dalszymi próbami i spowoduje rezygnację.

          • unikajcie karcenia z powodu nieudolności, potknięcia czy upuszczenia czegoś. To może jeszcze bardziej usztywnić ruchy dziecka i nasilić niezręczność;

          • będąc w parku czy na placu zabaw, zachęcajcie do tego, aby dziecko skakało na dwóch nogach do przodu i do tyłu, następnie na jednej nodze, a także bawiło się w klasy. Ćwiczenia takie usprawniają koordynację ruchową.

          • tańczcie – wspólnie lub zachęcajcie dziecko do takiej aktywności. To rozwinie zdolności przestrzenne i poczucie kontroli nad ciałem.

          • bawcie się piłką – łapcie, odbijajcie zamiennie raz jedną raz drugą ręką, wrzucajcie do zaimprowizowanego kosza. Korzystnie wpłynie to na kontrolę i koordynację ruchów.

          Życzę Państwu miłej zabawy z własnymi dziećmi. Tak spożytkowana energia sprawi przyjemność nie tylko dzieciom, ale i również Wam drodzy rodzice w myśl maksymy ,  że ruch to zdrowie.  Zadbajcie również o prawidłowe odżywianie  i prawidłowe nawyki żywieniowe całej rodziny. Pamiętajmy to my dorośli jesteśmy przykładem dla dzieci. Następny artykuł przedstawi Państwu te umiejętności , które będą związane z rozwojem motoryki małej i dużej w różnym wieku.

           

                                                                                                                       Irmina Pospieszała

        • KĄCIK RODZICA: Czytaj więcej
    • • • KĄCIK RODZICA

        • ROZWÓJ FIZYCZNY I MOTORYCZNY

          O rozwoju człowieka można mówić rozróżniając różne jego sfery. Wszystkie one są bardzo ważne i wszystkie odgrywają bardzo istotną role w naszym życiu. Wiek przedszkolny to okres szeroko pojętego rozwoju dziecka i to pod każdym względem. Możemy ten rozwój podzielić na rozwój somatyczny i motoryczny, uczuciowy, intelektualny, społeczny. Wiek w którym są państwa dzieci zwany wiekiem przedszkolnym cechuje ogromny rozwój w każdym z tych aspektów. Jednak ze względu na specyfikę wieku przedszkolnego chciałabym przybliżyć państwu wiadomości związane z rozwojem ruchowym dziecka, na który składa się rozwój somatyczny (fizyczny) i motoryczny.

          Rozwój fizyczny

          Wiek przedszkolny, czyli okres średniego dzieciństwa, trwa od 3 do 6 roku życia. Następuje wówczas znaczny rozwój motoryczny i sensoryczny umożliwiający poruszanie się dziecku w najbliższym otoczeniu i docieranie do interesujących obiektów. Dzieci przedszkolne charakteryzuje silna potrzeba ruchu, tzw. głód ruchu, stanowiący podstawę ich ogromnej ruchliwości. Odznacza się też znacznymi postępami w zakresie czynności samoobsługowych – mycia rąk, samodzielnego korzystania z toalety, ubierania się i spożywania posiłków. Doskonali się motoryka duża i mała oraz zmieniają się proporcje sylwetki dziecka. Dziecko, wkraczając w wiek przedszkolny, ma wszystkie zęby mleczne, swobodnie porusza się, chodząc i biegając, jest dość samodzielne w zakresie samoobsługi. Zmiany w zakresie wzrostu i wagi nie są już tak intensywne jak w poprzednim okresie – w wieku poniemowlęcym (2.-3. rok życia). Średnio sześcioletnie dziewczynki mierzą około 116 cm, a chłopcy blisko 118 cm. Masa ciała sześcioletniego chłopca to około 22 kg, a dziewczynki prawie 21 kg. Sylwetka dziecka w wieku przedszkolnym wyraźnie ulega zmianie. Następuje wydłużenie ciała pod wpływem szybszego rośnięcia kończyn, a około 5. roku życia nieznacznie powiększa się część mózgowa czaszki, natomiast rozrasta się część twarzowa (twarzoczaszka). Modyfikacjom rozwojowym ulega także układ neuronalny dziecka. W układzie nerwowym obserwuje się cztery rodzaje zmian:

          • postępująca mielinizacja włókien nerwowych, szczególnie w płatach czołowych;
          • wzrost liczby synaps,
          • tworzenie się nowych połączeń między neuronami
          • wzrost produkcji chemicznych neuroprzekaźników, które przewodzą impulsy z jednego neuronu do drugiego.

           

          Koordynująca rola płatów czołowych sprawia, że dzieci w średnim dzieciństwie stają się zdolne do kierowania swoją uwagą, tworzenia planów, do refleksji nad własnym zachowaniem i rozwiązywania problemów logiczno-matematycznych.

          Rozwój motoryczny

          W wieku przedszkolnym obserwuje się wzrost sprawności motorycznej. Szczególnie dynamiczny rozwój motoryczny zaznacza się około 5. roku życia, zwanego złotym okresem w rozwoju ruchowym dziecka. Dzieci przedszkolne cechuje znaczna ruchliwość, czyli głód ruchu. Opanowane już ruchy i czynności ulegają wyraźnemu doskonaleniu, pojawiają się nowe umiejętności. Proste ruchy łączone są w kombinacje ruchowe, jak bieg i skok, bieg i kopnięcie piłki, chwyt i rzut piłką. Dziecko przedszkolne swobodnie chodzi i biega, co zbliża jego sposób poruszania się do sposobu poruszania się człowieka dorosłego. Dzieci zwykle opanowują kilka czynności ruchowych jednocześnie. Uczą się jeździć na łyżwach, rolkach, rowerze, pływać, tańczyć, wspinać na drzewa. Maluchy nie potrafią się skupić długo na jednej czynności, toteż często zmieniają rodzaj zajęcia ruchowego. W wykonywanych czynnościach ujawnia się właściwy rytm, harmonia i płynność ruchowa. Zaznacza się fazowa struktura ruchów. Nadal jednak czynnościom dziecka brak dokładności, elastyczności i przewidywania. Doskonalenia wymaga też koordynacja ruchowa. Rozwija się wyraźnie zwinność manualna, dziecko ćwiczy rękę poprzez rysowanie, lepienie z plasteliny, nawlekanie koralików na sznureczek, rzucanie i chwytanie piłki, wycinanie papieru nożyczkami itp. Siła i wytrzymałość ruchów pozostają raczej na niskim poziomie, co powoduje, że dzieci nie potrafią dostosować się do czynności dorosłego, szczególnie tych długotrwałych. Ważną rolę w uczeniu się ruchów odgrywają wzorce z otoczenia dziecka. Kulturowe uwarunkowania wzmacniają także zaznaczające się w tym okresie zróżnicowanie ruchów związane z płcią (dymorfizm płciowy). Chłopcy zazwyczaj uzyskują lepsze wyniki niż dziewczynki w czynnościach, które wymagają większej energii i siły (skakanie w dal, bieganie, kopanie, rzucanie piłką). Dziewczynki zaś przewyższają chłopców w sprawnościach motorycznych, które wymagają równowagi, rytmiczności i precyzji (skakanie na skakance, rysowanie, pisanie). Rozwój małej motoryki w wieku przedszkolnym dotyczy dwóch głównych sfer funkcjonowania dziecka – samoobsługi oraz rysowania i pisania (zdolności grafomotoryczne). Dzieci stają się coraz bardziej samodzielne w ubieraniu (w 4.-5. roku życia rozbierają się i ubierają bez pomocy, mogą pojawić się kłopoty z zapinaniem guzików i sznurowaniem butów), załatwianiu potrzeb fizjologicznych (3. rok życia) oraz jedzeniu (4.-6. rok życia, przy czym starsze posługują się sztućcami). Dzieci w wieku 3 lat rysują rozpoznawalne kształty, a starsze stosują schematy przedmiotów i człowieka oraz potrafią skomponować rysunek przedstawiający wiele obiektów. Przedszkolaki są bardzo ruchliwe, biegają szybko po schodach, stawiając nogi naprzemiennie, doskonalą zmysł równowagi statycznej i dynamicznej, skaczą na jednej nodze, wspinają się na drabinki. W tym czasie szybko wyrastają z ubranek.

          Okres przedszkolny przebiega pod sztandarem ruchu i aktywności, dlatego nie warto hamować malucha podczas biegania i redukować jego „zapędów do odkrywania uroków świata”. Dzięki aktywności fizycznej dziecko ma okazję do doskonalenia się w zakresie małej i dużej motoryki, a także nabiera większej świadomości własnego ciała.

          Przedstawiłam Państwu w bardzo wielkim skrócie cechy rozwoju fizycznego i motorycznego i znaczenie dla prawidłowego rozwijania się dziecka. W następnym naszym spotkaniu zapoznam Państwa z  rozwojem motoryki małej w różnym wieku dziecka.  

                                                                                                                                        Irmina Pospieszała

        • KĄCIK RODZICA: Czytaj więcej
    • • • KĄCIK DLA RODZICA

        • Inteligencja emocjonalna czyli uczucia i emocje.

          To nasze drugie spotkanie z uczuciami i emocjami. Tym razem zajmę się Wami drodzy Rodzice, a dokładniej tym  jaki macie państwo wpływ na emocje i uczucia waszych dzieci. Jakie czynniki na nie wpływają i jak można pomóc dzieciom w rozwoju prawidłowych relacji międzyludzkich.

          Jakie  wsparcie potrzebne jest dziecku ze strony rodziny i co robić aby uczucia i emocje kształtowały się w   prawidłowo?

          Rodzina jest pierwszym środowiskiem, w którym już od chwili narodzin dziecko przeżywa emocje. Jest to otoczenie najbardziej dla niego przyjazne, w którym obdarzone jest bezwarunkową miłością, życzliwością i wyrozumiałością, dzięki którym kształtuje się właściwy rozwój emocjonalny dziecka. Zachowania rodziców są pierwszymi wzorcami, które będą przykładem na całe życie. Zaspokojenie podstawowych potrzeb: bezpieczeństwa, miłości i akceptacji, stanowi podstawę prawidłowego procesu kształtowania więzi emocjonalnych. Wspólna rozmowa wszystkich członków rodziny, zwłaszcza dotycząca emocji, stymuluje tworzenie trwałych więzi oraz kształtuje odporność emocjonalną, tak bardzo potrzebną do radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Warto, aby rodzice nie szczędzili czasu własnym dzieciom, aby możliwie najczęściej byli „blisko” swojego dziecka, służyli mu wsparciem, dobrym słowem, miłym gestem, uśmiechem. Optymalny klimat domu rodzinnego w procesie rozwoju emocjonalnego warunkuje dobre funkcjonowanie dziecka w przedszkolu. W ramach współpracy przedszkola z rodzicami, warto uświadamiać istotną prawidłowość, iż wyłącznie zdolności umysłowe nie gwarantują sukcesów w szkole. Decydują o tym zdolności emocjonalne, które w domu rodzinnym mogą być kształtowane przez:

          • określanie granic „co wolno – czego nie wolno”,
          • okazywanie konsekwencji i stanowczości wobec dziecka,
          • wzmacnianie pozytywnego zachowania dziecka i jego  mocnych stron,
          • tworzenie warunków do samodzielnego funkcjonowania dziecka w zakresie jego możliwości,
          • stymulowanie aktywności poznawczej,
          • uczenie porządku i dobrych manier.

          Przedstawiony obraz rodziny to obraz wymarzony, taki, jaki jest potrzebny do kształtowania sfery emocjonalnej dziecka. Jednak współczesna rzeczywistość stwarza wiele barier, na które w wielu przypadkach rodzice nie mają wpływu. Są to:

          • zmiany ekonomiczne: praca obojga rodziców i związany z tym brak czasu dla dziecka;
          • technologiczne: często nieograniczony dostęp dzieci do telewizji, komputera, Internetu;
          • obyczajowe: rozpad rodzin, wychowywanie dzieci przez jednego rodzica lub przez wynajmowanych opiekunów.

          To nie zwalnia jednak rodziców z  zadbania o prawidłowe relacje z dzieckiem i pracę nad rozwijaniem właściwych wartości uczuciowych i emocjonalnych. Tak macie państwo rację to jest bardzo trudne, ale to Wy rodzice jesteście dorośli a nie wasze dzieci. I to Państwo są dla własnego dziecka wzorcem i punktem odniesienia do własnej postawy rodzicielskiej dziecka w przyszłości. To Wy jesteście odpowiedzialni za otaczanie dziecka miłością i zrozumieniem, ale również to państwo przez właściwe wzorce moralne kształtujecie jego postawę  i model rodziny  w ich dorosłym życiu. 

          Część dzieci siedzi w domach przed telewizorami, albo gra w gry komputerowe, ma ograniczony kontakt z rodzicami, brakuje im rozmów i zabaw z nimi. W pośpiechu rodzicom brakuje cierpliwości, ale także wiedzy i umiejętności, aby prawidłowo wspierać dziecko w rozwoju. Zdarza się, że opiekę nad dzieckiem przejmują osoby wynajmowane i pomimo zapewnienia dziecku bezpieczeństwa i miłości mogą mieć podobne trudności. Dzieci nie mogą nauczyć się w pełni rozpoznawania i kontrolowania emocji własnych. Jak też  innych umiejętności zachowań społecznych, zdolności empatii czy współdziałania  i  współpracy wyłącznie w środowisku rodzinnym. Po to, aby cały proces socjalizacyjny, w tym również emocje i uczucia były właściwie przez dziecko postrzegane potrzebne, a nawet konieczne jest przebywanie w grupach rówieśniczych. W przypadku państwa dzieci jest to przedszkole, a następnym etapem będzie szkoła podstawowa , średnia, i dorosłe życie.  W nim kontakt ze współpracownikami, umiejętność bycia odpowiedzialnym za własną rodzinę i postawę rodzicielską. Wartości moralne i etyczne takie, które dadzą szczęście nie tylko jednostce,  czyli sobie samemu, ale również otoczeniu w którym przebywamy. To uczucia i emocje pozwalają dostrzegać piękno i dobro. To one stanowią o naszej inteligencji emocjonalnej.

          Jak  wspierać rozwój emocjonalny i dlaczego jest to ważne?

          W okresie przedszkolnym wszystkie emocje dziecka są ważne, ponieważ każda z nich uczy je czegoś nowego. Emocje pozytywne motywują go do działania, a negatywne stanowią coś w rodzaju mechanizmu obronnego. Rozwój emocjonalny dziecka zakłada bowiem naukę rozróżniania i selekcji emocji. Dziecko musi wiedzieć, jakie zachowania emocjonalne są dobre, a jakie złe. W tym celu niezwykle ważna jest pomoc rodziców, którzy mogą pomóc dziecku rozróżnić pozytywne i negatywne emocje oraz pomagać w przechodzeniu trudniejszych stanów. Istotne jest zapewnianie dziecka, że zawsze może ono liczyć na pomoc i opiekę rodziców. Dzięki temu zaspokojona zostaje potrzeba bezpieczeństwa dziecka. Każdy rodzic powinien pamiętać o tym, że należy rozwijać nie tylko zdolności intelektualne swojego dziecka, ale także jego inteligencję emocjonalną, uczucia i emocje. Jest to niezwykle ważne, ponieważ doświadczenia uczuciowe i emocjonalne, jakie zdobywa ono w tym okresie, będą rzutowały na całe jego późniejsze życie. Uczucia dziecka w wieku przedszkolnym mogą pomóc kształtować następujące zabawy:

          • paluszkowe bajki - jest to zabawa przeznaczona dla dzieci od lat 5; jeden z rodziców rysuje na wewnętrznej stronie starej rękawiczki buzie z różnymi emocjami, zadaniem dziecka jest odgadywanie emocji i opowiadanie o nich, snucie hipotetycznych sytuacji, w których ludzie przejawiają takie emocje;

          • jak myślisz, dlaczego? - celem tej gry jest wykształcenie zdolności empatii i wczuwanie się w psychikę innych osób; zadaniem rodzica jest zainscenizowanie konkretnej sytuacji, np. "Marta płacze i ma bardzo smutną minę", a dziecka opowiedzenie, co mogło być przyczyną tego stanu, jak można pomóc takiej osobie;
          • jak się czuje? - zabawa ta jest podobna do poprzedniej, ponieważ jej celem jest także kształcenie umiejętności wcielania się w stany emocjonalne innych osób; zadaniem rodzica jest zadawanie pytań o charakterze: "jak czuje się dziecko, któremu dokuczają rówieśnicy?", "jak czuje się dziecko, którego mama jest chora?", "jak czuje się inne dziecko, gdy coś mu się nie uda?".

          Zabawy te mają na celu pobudzenie kreatywności empatycznej dziecka. Dzięki nim rozwija się także inteligencja emocjonalna. W trakcie takich gier rodzic może na bieżąco wskazywać, że dane zachowanie jest poprawne lub nie i jakie są lepsze możliwości rozwiązania takiej sytuacji. Życzę państwu miłej zabawy. I zachęcam do refleksji nad własnymi emocjami i zachowaniem. Pamiętajmy, by uświadamiać dzieciom , że wszyscy mamy prawo do  uczuć i emocji, dotyczy to również dorosłych. Oni także popełniają błędy i cały czas podobnie jak dzieci zdobywają umiejętności panowania nad własnymi emocjami. Mają prawo do   niezadowolenia, złości i do słabszego dnia, ale wszyscy wspólnie musimy uczyć się rozmowy o tym i dążyć do wzajemnego wspierania i pomagania sobie w trudnych momentach.

                                                                                                                           Irmina Pospieszała

           

        • KĄCIK DLA RODZICA: Czytaj więcej
    • • • KĄCIK RODZICA

        • Dzisiaj zapraszam Państwa na niezwykły temat, który towarzyszy nam wszystkim przez całe nasze życie. Zarówno wtedy kiedy jesteśmy dziećmi, ale i wtedy kiedy stajemy się dorośli i jesteśmy rodzicami.

          UCZUCIA I EMOCJE

          Niezbędnym elementem mądrości życiowej i doświadczania szczęścia, jest dostrzeganie emocji i umiejętność panowania nad nimi, w różnorodnych sytuacjach społecznych. To one kierują nami, pozwalają odczuwać i przeżywać, gdyż są zakodowane w naszej naturze i towarzyszą nam przez całe życie. Odzwierciedlają nasz stosunek do sytuacji, zarówno przyjemnej, jak i przykrej, która nie jest nam w danej chwili obojętna. My, dorośli, jeżeli chcemy nauczyć dzieci dobrego i godnego życia, nade wszystko musimy je mądrze kochać.

          CO TO SĄ UCZUCIA ORAZ EMOCJE I SKĄD SIĘ ONE WZIĘŁY?

          Pojęcia emocje i uczucia przez różnych psychologów nie są rozumiane jednoznacznie.

          Uczucie, to proces psychiczny odzwierciedlający stosunek jednostki do otoczenia, do jego elementów i do samego siebie. Pojęcia tego używa się na określenie względnie stałych, emocjonalnych ustosunkowań się człowieka wobec pewnych przedmiotów, osób czy sytuacji. Uczucie rodzi się w człowieku, jest wszechobecne. Towarzyszy mu jako szczególnie silna forma przeżycia. Uczuciem reagujemy na zaspokojenie lub niedobór potrzeb akceptacji i poczucia własnej wartości.

          Emocja to stan duszy, umysłu i ciała, który jest reakcją na zdarzenia życiowe i na innych ludzi. Emocja to szybka reakcja, może być burzliwa, pasywna, lub apatyczna. Jest zwykle doświadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego. Często towarzyszą jej lub następują po niej zmiany somatyczne, ekspresyjne, mimiczne  i pantomimiczne oraz reakcje o charakterze behawioralnym. W literaturze naukowej i w języku potocznym używa się jednak zamiennie tych dwóch terminów i tak również będą one stosowane w codziennym życiu dziecka. Choć nie do końca jest to prawidłowe. Od wielu lat w swojej pracy wychowawczo-dydaktycznej prowadzę działania wspierające rozwój emocjonalny.

          Wiek przedszkolny to okres szczególnie ważny, gdyż cechuje go niezwykłe bogactwo i zróżnicowanie w przejawianiu emocji. W literaturze psychologicznej stany emocjonalne trwające krótko są określane jako emocje, natomiast takie, które się utrwalają w czasie, to uczucia. Tak więc z uwagi na intensywny rozwój emocji i uczuć ważne jest, aby stworzyć dzieciom optymalne warunki do uczenia się sposobów reagowania na różne wydarzenia. Moja codzienna praca z przedszkolakami pokazuje, iż możliwe jest kształtowanie takich umiejętności, nawyków i cech charakteru, które będą potrzebne do podejmowania właściwych decyzji. Daje to wymierne korzyści, które przekładają się na jakość radzenia sobie z zadaniami, które dziecko podejmie w przyszłości w szkole.

          Jak kształtuje się rozwój emocjonalny w wieku przedszkolnym?

          Pierwsze emocje można zaobserwować już w wieku poniemowlęcym, kiedy dziecko uśmiechem lub płaczem sygnalizuje swoje potrzeby. To przecież jest jego stosunek do małych fragmentów rzeczywistości. Wraz z rozwojem pojawiają się emocje trwalsze, czyli uczucia,  są one jednak trudne do rozpoznania.

          Wiek przedszkolny to okres między 3 a 6 rokiem życia i już w tym okresie dzieci okazują
          swoje emocje i uczucia spontanicznie i bez zahamowani.

          Emocje 3-latków są szczególnie silne oraz krótkotrwałe i zmienne. Maluch nie potrafi ich ukrywać i odróżniać, ani też kontrolować. W tym okresie dominują: radość, smutek, gniew, złość, które dziecko wyraża w żywych gestach, mimice, słowach i okrzykach, a także w ruchach całego ciała. Trzylatek dostrzega miny i gesty dorosłych, i dlatego często jego emocje są odzwierciedleniem emocji rodziców bądź wychowawców. W tym miejscu należy podkreślić jak bardzo istotną rolę odgrywa otwartość i wrażliwość wychowawcy na emocje dziecka oraz serdeczność, wyrozumiałość i cierpliwość. Takie cechy są szczególnie cenne, gdyż są żywym i dobrym przykładem dla dziecka. Sfera najbardziej delikatna, wymaga najwięcej uwagi, aprobaty oraz ciepłej i przyjaznej atmosfery. Tym bardziej, że potrzeba bezpieczeństwa i miłości trzylatka jest szczególnie wzmożona w związku z rozpoczęciem  przedszkola.  
          Dzieci 4-letnie potrafią już z łatwością rozpoznawać swoje własne uczucia oraz te wyrażane przez kolegów. Są jeszcze nieśmiałe i brakuje im pewności siebie. Zdarza się, że udaje im się panować nad gniewem. Poszerzają swoje relacje z rówieśnikami, nawiązują przyjaźnie. W grupie przedszkolnej zachowania kolegów stają się wzorem do naśladowania. W tym okresie szczególnie ważna jest wnikliwa obserwacja dzieci, ponieważ nawiązują się między nimi relacje społeczne i konieczne jest czuwanie nad okazywaniem przez nich wzajemnego szacunku, oraz uczenie radzenia sobie z wybuchami gniewu. Pojawiające się zachowania trudne to sygnały dotyczące problemów, z którymi dziecko nie potrafi sobie poradzić ani o nich mówić. W takiej sytuacji najlepsza jest wnikliwa rozmowa, w której należy okazać spokój, zaczekać aż dziecko samo opowie o swoich uczuciach.

          Dzieci 5-letnie i 6- letnie są już bardzo pewne siebie i z pełną świadomością okazują to innym. W tym okresie rozwoju bardzo wyraźnie kształtuje się obraz samego siebie. Poprzez swoje działania okazują swoją indywidualność oraz potrzebę bycia ważnym.  Potrafią rozpoznawać emocje, regulować ekspresję własnych uczuć oraz panować nad tym. Odkrywają własne przeżycia i dzięki temu są w stanie ocenić własne możliwości. Dowiadują się, że ich zachowanie nie zawsze i nie przez wszystkich jest akceptowane jednakowo. Zapamiętują już wiele opinii na swój temat, zarówno pochlebnych, jak i nieprzychylnych. W ten sposób kształtuje się pojęcie o sobie samym. Dlatego w tym okresie dziecko jest szczególnie podatne na zranienie. Wrażliwość wychowawców, jak również rodziców, powinna być wyjątkowo wyostrzona. Obok zdrowej, pozytywnej dyscypliny potrzebne jest okazywanie zrozumienia, szacunku i miłości.

          Ze względu na dynamikę rozwoju procesów emocjonalnych w okresie przedszkolnym pragnę podkreślić jak bardzo ważne jest zróżnicowanie cech rozwojowych u dzieci w tym samym wieku. Każde dziecko ma swój własny, indywidualny tor w rozwoju emocjonalnym. Mając na uwadze różnice między dziećmi nauczyciel powinien zwracać uwagę na indywidualne podejście do dziecka w kontaktach bezpośrednich oraz w sytuacjach, związanych z nauką i zabawą.

          Przedstawiłam Państwu  rozważania na temat uczuć naszych przedszkolaków. Drodzy rodzice pamiętajcie jednak, że  emocje to: radość, gniew, złość, nadzieja, miłość i wiele innych i do nich zarówno my dorośli jak i dzieci mamy prawo. Musimy się jednak nauczyć  wyrażania  uczuć (szczególnie tych negatywnych) w taki sposób, aby nie krzywdzić innego małego, lub dorosłego człowieka. Nauczmy się mówić o uczuciach a nie je manifestować czasami w sposób trudny do przyjęcia przez otoczenie. Jak to zrobić jak wspierać w tym nasze dzieci dowiecie się państwo w następnym artykule.

          Polecam
          Książeczki: ,,Rozsądne dziecko” autor Eliza Medhus,  Seria -Zrozumieć dziecko ,,Od trzylatka do pięciolatka”, Jovanka Tomaszewska i Wojciech Kołyszko ,,Garść radości, szczypta złości mnóstwo zabawnych ćwiczeń z uczuciami”.

          Irmina Pospieszała

                                                                                                                  

        • KĄCIK RODZICA : Czytaj więcej
    • • • KĄCIK RODZICA

        • Rozwój zmysłów u dzieci ( część druga)

          Jak je stymulować i jak doświadczać.

          Witam Państwa. Myślę, że zabawa, którą zaproponowałam w  poprzednim artykule podobała się nie tylko dzieciom ale i rodzicom. W drugiej odsłonie wiedzy o zmysłach chciałabym przybliżyć państwu pojęcie zmysłu i to jaką rolę odgrywa zmysł w naszym życiu i jak wpływa na postrzeganie świata i na to jak my go postrzegamy czyli kim stajemy się gdy któryś ,ze zmysłów jest dominujący.

           Dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju człowieka konieczne jest ciągłe oddziaływanie bodźców zmysłowych na układ nerwowy. Dzięki gromadzeniu różnych wrażeń zmysłowych z własnego ciała oraz z otaczającego świata, przetwarzaniu ich i integrowaniu, układ nerwowy stale rozwija się  dojrzewa, a świadomość samego siebie, orientacja w otoczeniu i poczucie bezpieczeństwa regularnie wzrasta. Czym jest  więc  zmysł? Zmysł jest systemem fizycznym, który zbiera dla mózgu informacje – zarówno ze świata zewnętrznego, jak i z wnętrza organizmu. Następnie przetwarza je na język, jaki może zrozumieć mózg. (R. J. Sternberg). Umysł człowieka jest miejscem, w którym znajduje się wiedza. Powstaje ona w wyniku doświadczania, przeżywania, przy współpracy z poznaniem  i wnioskami opartymi na  zmysłowych przesłankach. Postrzeganie zmysłowe jest koniecznym warunkiem rozumienia, rozwoju i uczenia się. Początkowo dzieci doświadczają najbliższego otoczenia i poznają je dzięki swoim zmysłom. Oddychają, czują, poruszają się, wąchają, smakują, patrzą i słuchają. Natomiast zmysły dostarczają informacji o otoczeniu, budując wiedzę dzieci, która zapewnia im bezpieczeństwo i umożliwia kształtowanie charakteru oraz kreowania własnego życia. Świat poznajemy za pomocą zmysłów – świadomie (eksperymentowanie, doświadczanie) i nieświadomie (obserwacja, odbieranie zapachów). A najlepiej odbierać rzeczywistość poprzez doświadczanie przyrody i przeżywanie jej wszystkimi zmysłami. Dzieci powinny patrzeć, słyszeć, wąchać, dotykać i smakować otaczający je świat. To jest wiedza którą wszyscy posiadamy, no tak ale czy urodziliśmy się z nią? Nie, wiedzę tą rozwijamy z wiekiem. I to my rodzice i nauczyciele możemy ją odpowiednio stymulować i pogłębiać. U człowieka wyróżnia się 5 zmysłów i każdy z nich odgrywa niesamowitą rolę w  doświadczaniu otoczenia i w badaniu przyrody:

           1. Zmysł dotyku (zmysł temperatury, zmysł równowagi, nonycepcja – zmysł bólu, priopriocepcja – zmysł napięcia mięśniowego i ułożenia części ciała względem siebie). Opisując ten zmysł można użyć określenia zmysł stykania się, ponieważ dotyk to nie tylko odczuwanie dłońmi, ale także każdym centymetrem powierzchni skóry. Wyróżnia się:

          • Dotyk pierwotny (protopatyczny) – odpowiada on za świadomość dotknięcia oraz chroni przed niebezpiecznym bodźcem dotykowym, który dominuje w okresie niemowlęcym.
          • Dotyk różnicujący (epikrytyczny) – odbiera precyzyjne informacje dotykowe (np. różnice w kształcie, fakturze), rozwija się stopniowo i z wiekiem jego znaczenie wzrasta.

          Zmysł dotyku spełnia wiele ważnych funkcji i odpowiada za: poruszanie się, utrzymanie równowagi, zaspakajanie potrzeb fizjologicznych, jedzenie, zręczność manualną czy odczuwanie bodźców bolesnych i tych przyjemnych. Dotykanie przedmiotów dostarcza odbiorcy podstawowych informacji o otoczeniu. Dzięki temu dziecko poszerza swoje słownictwo, pogłębia umiejętność opisu i poprawnej wypowiedzi, używając licznych przymiotników m.in: miękki, twardy, ostry, kłujący, gładki, śliski, mokry, itp. Warto pamiętać, że każdy człowiek jest wrażliwy na dotyk w różnym stopniu i w różnych miejscach na ciele, dlatego warto wykonywać doświadczenia i badać rzeczywistość nie tylko dłońmi, ale także stopami, łokciami, policzkiem, itp. doświadczaniu otoczenia i w badaniu przyrody.

           

          Cel stymulacji dotykowej

          Budzenie ciekawości poznawczej i radości eksperymentowania, rozwijanie zdolności postrzegania, poprawa precyzji ruchów, wzmacnianie motoryki małej (palców i dłoni), rozwijanie wrażliwości dotykowej, rozwój aktywności ruchowej, poprawa orientacji w schemacie własnego ciała.

          Jak doświadczać dotyk?

          Warto stosować zabawy sensoryczne: dotykanie przedmiotu umieszczonego w pudełku pełnym kulek z gazety, korzystanie z kart dotykowych pokrytych różnym materiałem, domino dotykowe, rozpoznawanie dotykiem przedmiotów lub segregowanie z monet, guzików i kamyków, bez udziału wzroku, ubieranie po omacku, szlak wodny, itp.

          2. Zmysł wzroku. Odpowiada on za widzenie, spostrzeganie kształtów, rozróżnianie natężenia światła, barw, odległości, emocji czy dostrzeganie niezwykłości świata. Wystarczy się trochę wysilić, żeby dostrzec rzeczy mało zauważalne, maleńkie, ale piękne.

          Percepcja wzrokowa to zdolność rozróżniania bodźców wzrokowych, rozumienia ich i rozpoznawania w oparciu o inne doświadczenia. Towarzyszy nam cały czas, przejawia się na każdej płaszczyźnie życia człowieka i odgrywa bardzo ważną rolę w nauce czytania, pisania czy rozumienia zadań matematycznych.

          Cel stymulacji wzrokowej

          Rozwijanie spostrzegawczości, analizy i syntezy wzrokowej, nauka kreatywności, postrzegania przestrzennego, kształtowanie pamięci wzrokowej, poprawienie kontaktu wzrokowego.

          Jak doświadczać wzrok?

          Warto stosować liczne zabawy: poszukiwanie różnic pomiędzy obrazkami, różnicowanie położenia figur i elementów w przestrzeni, układanie puzzli, rozwiązywanie zgadywanek wzrokowych, odgadywanie zakrytego przedmiotu, memo obrazkowe, układanie i opowiadanie historyjek obrazkowych, itp.

          3. Zmysł słuchu i równowagi. Umożliwia odbieranie fal dźwiękowych, porozumiewanie się ze światem, rozróżnianie elementów mowy, zachowanie prawidłowej pozycji ciała i utrzymanie równowagi.

          Dla niektórych osób hałas wydaje się być czymś normalnym, nieciągnącym za sobą żadnych następstw. Niestety silnie wpływa on na samopoczucie, odczuwanie stresu, zdenerwowanie, zniecierpliwienie i mniejszą koncentrację, dlatego warto ograniczyć krzyk, harmider i hałas, który spotykamy na każdym kroku oraz warto ćwiczyć słuch w ciszy.

          Cel stymulacji słuchowej

          Usprawnienie kanału słuchowego i percepcji słuchowej, usprawnianie umiejętności różnicowania dźwięków otoczenia i dźwięków mowy, rozwijanie pamięci słuchowej, analizy i syntezy słuchowej, koordynacji ruchowej i słuchowo-wzrokowej, ćwiczenie koncentracji uwagi i różnicowania skali dźwięku, doświadczanie znaczenia pojęć w muzyce (cicho-głośno, wysoko-nisko, szybko-wolno).

           

          Jak doświadczać słuch?

          Słuchanie i opowiadanie historyjki przedstawionej za pomocą dźwięków, gestów i mimiki, poszukiwanie lokalizacji dźwięków dochodzących z otoczenia, poruszanie się bez udziału wzroku za źródłem dźwięku, naśladowanie usłyszanego dźwięku, uliczka dźwięków, itp.

          4. Zmysł węchu. Jest to jeden z najbardziej pierwotnych zmysłów człowieka, który wiąże się z emocjami. (Zapachy potrafią wywołać najszybsze reakcje emocjonalne). W początkowej fazie stanowi system komunikacyjny, ponieważ dobrze funkcjonuje już w życiu płodowym. Bodźce węchowe wpływają na stan psychiczny i zachowanie człowieka. Zapachy odbierane są zarówno przez nos (jamę nosową i ustną), jak również przez skórę.

          Cel stymulacji węchowej

          Budowanie wiedzy na temat otaczającego świata, gromadzenie doświadczeń węchowych, kojarzenie zapachu z sytuacjami oraz nauka lokalizacji zapachu. Stymulacja węchowa może być realizowana w formie: masażu, inhalacji i wdychania.

          Jak doświadczać węch?

          Rozpoznawanie różnych przedmiotów po zapachu, wąchanie i rozpoznawanie zapachu olejków, ziół i zapachowych świec, w celu zapoznania z zapachem lub utrwalania poznanych zapachów, zakładanie ziołowego ogródka i zabawa w rozpoznawanie ziół po zapachu.

          5. Zmysł smaku. Nasz język posiada 4 kubki smakowe: kwaśny, słodki, słony, gorzki. Dzięki temu percepcja smaku wzbogaca nasze doświadczenia i rozwija wrażliwość zmysłową. Poprzez zmysł smaku gromadzimy doświadczenia o potrawach, pogłębiamy doznania smakowe i uczymy się spożywać posiłki. Warto zapamiętać, że zmysł smaku i węchu są z sobą nierozerwalnie związane.

          Cel stymulacji

          Rozróżnianie i różnicowanie smaków, akceptacja nowego smaku oraz nowych posiłków, rozwijanie percepcji smakowej i wszystkich smaków.

          Jak doświadczać smaku?

          Rozróżnianie (i nazywanie) smaku owoców, warzyw, napojów, różnych potraw oraz umiejętne omawianie wrażeń smakowych i zapachowych przy spożywaniu, pomoc dziecka w przygotowywaniu posiłków, badanie intensywności zapachu, smakowanie wody (z cukrem, solą, cytryną), itp.

          Po przeczytaniu tych rozważań z pewnością zrozumieli Państwo, że zmysły dziecka to fantastyczne narzędzia za pomocą których możemy rozwijać naszych wspólnych wychowanków. Zachęcam również do przeczytania artykułu , który uświadomi państwu   jakim” typem” psychoruchowym jest Wasze dziecko. Po przeczytaniu tego artykułu z pewnością zaobserwujecie widoczne cechy u swojego dziecka.

          Internet    =  meDme.pl   ,, Rozwój zmysłów u dziecka –jak go wspierać?”

          https://www.medme.pl/cogninet/artykuly/rozwoj-zmyslow-u-dziecka-jak-go-w

                                                                                                                         Irmina  Pospieszała

        • KĄCIK RODZICA: Czytaj więcej
    • • • KĄCIK DLA RODZICÓW

        • ZMYSŁY DZIECKA( Część pierwsza)

          Dlaczego i jak należy rozwijać zmysły dzieci?

          Drodzy Państwo w drugim naszym spotkaniu na łamach strony internetowej chciałabym przybliżyć Wam role zmysłów w poznawaniu świata.Za ich bowiem pomocą  Wasze dzieci poznają otaczający je świat. Dlatego ważna jest ich koordynacja i rozwijanie od najmłodszych lat. Jeśli nastąpi to w nieprawidłowy sposób i w nieodpowiedniej kolejności Wasze dziecko może mieć problemy z integracją sensoryczną. Wyjaśnijmy sobie czym jest integracja sensoryczna. Bo zdaję sobie sprawę, że termin ten nie wszystkim państwu jest znany. Na czym polega  integracja sensoryczna. Jest to proces, w którym mózg organizuje docierającą do niego informację płynącą z ciała i środowiska, po czym wysyła odpowiednie reakcje. Integracja sensoryczna  jest zatem procesem celowej organizacji wszystkich zmysłów, których działanie na siebie jest niezbędne do prawidłowej interpretacji świata i wykonania odpowiedniej reakcji. Czyli dotyk, równowaga i czucie ciała mają zasadnicze znaczenie w naszym funkcjonowaniu. Ich dobre zintegrowanie jest podstawą optymalnego działania i rozwoju  pozostałych wszystkich zmysłów i umiejętności. Dlatego zmysły dziecka, to ważne narzędzie potrzebne i niezbędne do poznawania otoczenia. Dziecko przychodzące na świat jest w pełni gotowe do zmysłowego poznawania rzeczywistości. Ma już rozwinięty zmysł słuchu, smaku, dotyku, węchu ostatni w kolejności rozwija się zmysł wzroku. W zasadzie rozwija się dopiero po narodzinach, choć w łonie matki dziecko już otwiera oczy. Zmysły dziecka są zatem narzędziami do poznawania i doświadczania nowego otoczenia. Wszystkie doświadczenia zmysłowe począwszy od okresu niemowlęctwa poprzez okres przedszkolny i wczesnoszkolny prowadzą do kształtowania się przekonań na temat świata oraz siebie samego. Zastanawiacie się państwo z pewnością co to oznacza w praktyce. To bardzo proste dziecko musi mieć  możliwość  samodzielnego, dotykania  słuchania, powąchania, posmakowania oczywiście z zachowaniem zasad bezpieczeństwa. To właśnie zmysły są fundamentem sposobu rozumienia świata zarówno  w dzieciństwie jak i w dorosłości. To dzięki ich rozwojowi   kształtuje się rozwój poznawczy , społeczny, emocjonalny i komunikacyjny. Rośnie poczucie samodzielności,  bezpieczeństwa i inicjatywa. A przecież właśnie wszystkim nam chodzi o to, aby dziecko radziło sobie jak najlepiej w czekającym je dorosłym życiu. 

          Aby tak było potrzebna jest nasza wspólna praca, państwa w domu i nasza w przedszkolu. Jako rodzice możecie wiele zdziałać nawet w obecnej sytuacji i w oparciu o to co macie w domu. Powiecie  zapewne tak łatwo mówić , trudniej zrobić? Niekoniecznie, w dobie Internetu czasami  zapominamy o prostych sposobach i gdzieś pogubiliśmy własną kreatywność. Ja jednak mocno wierze w państwa inicjatywę i powrót w lata własnego dzieciństwa. Kiedy przedmioty znajdujące się w domu wykorzystywało się do zabawy. Moja propozycja:

          Muzyczny koncert na szklankach. Potrzebne będą szklanki lub słoiczki  i łyżeczki. Nuda szczególnie dla starszego dziecka?- niekoniecznie. Jeśli postawicie przed dzieckiem zadanie- (największą-  wersja dla małego dziecka, wersja dla starszego dziecka najwyższą) otrzymuje tata lub mama, i tak kolejno według określonych kryteriów. Może być to niekoniecznie wiek, może być kolor, uśmiech, mina, tu macie państwo dowolność wyboru. Zabawa polega na wspólnym wystukiwaniu melodii  łyżeczką w szklankę, napełnioną i tu znowu angażujemy wszystkich. W całości, do połowy lub całą trochę więcej trochę mniej, w jednej trzeciej , w jednej czwartej to pojęcia matematyczne itp. młodsze dzieci mogą odmierzać wodę i przeliczać ile malutkich naczynek wlały ( liczę tu na państwa kreatywność).Po przygotowaniu instrumentów może odbyć się koncert zbiorowy lub solo pozostawiam to do waszego wyboru, a utwór no cóż to już Wasz i waszych dzieci gust muzyczny.  To wspólna zabawa, ale i  doświadczenia z wykorzystaniem wzroku słuchu, dotyku, smaku, jeśli wykorzystacie  różną fakturę szklanych naczyń ,cukier i cytrynę oraz sól  i pozwolicie maluchom popróbować, oczywiście wykorzystując łyżeczki,  nie zapominajmy o koronowirusie. Pachnidełka Potrzebne będą jednakowej wielkości słoiczki z nakrętkami  mogą być od przecieru pomidorowego oczywiście z zakrętkami. Do każdego słoiczka możemy wcisnąć inny zapach.( Zapachy , perfum mamy, perfum taty, środek do mycia naczyń, lub inne środki czystości i nie tylko) Słoiczki aby utrudnić dzieciom zadanie można okleić gazetą, jeśli w domu nie ma kleju nałożyć gumkę recepturkę lub schować w gazetę tak aby dziecko nie widziało co jest w środku. Tutaj potrzebne będą nosy domowników. Zadaniem każdego z nich będzie odgadnięcie po kolei co czują( dla jasności można pod każdym słoiczkiem ukryć karteczkę z jego zawartością) starsze dziecko może dla pewności odczytać, czy uczestnik zabawy odgadł prawidłowo zapach znajdujący się w słoiczku. Życzę Państwu  wspaniałej zabawy i udanego koncertu. Pamiętajcie chrońmy siebie i innych. ZOSTAŃCIE W DOMU. Polecam także artykuły do przeczytania w wolnym czasie. Źródło INTERNET

          ,,Jak rozwijają się zmysły dziecka”

          ,,Droga do rozwoju, jak rozwijać zmysły dziecka”

                                                                                                           Irmina Pospieszała

        • KĄCIK DLA RODZICÓW: Czytaj więcej
    • • • KĄCIK DLA RODZICÓW

        • Witam Państwa. Zapewne wszystkim nam  dorosłym  i dzieciom trudno jest odnaleźć się w obecnej sytuacji. W tym  kąciku dla rodziców, bo tak go nazwałam postaram się pomóc państwu w odnalezieniu sposobów na rozmowę i zabawę z dziećmi w domu. Zachęcam  do zapoznania się z przemyśleniami i poradami nie tylko moimi, ale również szeregu autorytetów z różnych dziedzin związanych z wychowaniem przedszkolnym.

          Jak rozmawiać z dziećmi o koronawirusie.

          Pierwszy temat, a właściwie pytanie, które nas wszystkich nurtuje: Czy rozmawiać  i  jak rozmawiać z dziećmi o koronawirusie?

          Zdaniem Marii Rotkiel psychoterapeutki największym błędem jest udawanie, że nic się nie dzieje. Drodzy rodzice, nie uciekamy od tak trudnego tematu. Wasze dziecko jest bardzo dobrym obserwatorem, który świetnie orientuje się  w otaczającej go rzeczywistości. Media  dostarczają mu również wiedzy. Mały człowiek ma prawo być zagubiony. A sprzeczne komunikaty nie są dobre dla niego. Dlatego drodzy rodzice warto nawet z małym dzieckiem przeprowadzić poważną, ale spokojną i merytoryczną rozmowę na temat tej nowej nieznanej choroby. Wyjaśnić ,że zalecenia wyznaczone przez nasz rząd są po to, byśmy wszyscy byli bezpieczni. Dzieci to mali, ale  wnikliwi obserwatorzy, nie tylko tego co je otacza, ale przede wszystkim dorosłych. Wasze leki, wasze zdenerwowanie a przede wszystkim bark wiedzy dziecka o tym co się dzieje będzie budził w nim niepokój. To my sami możemy zmienić te jego obawy. Aby to zrobić wystarczy z dzieckiem spokojnie i merytorycznie porozmawiać. Wyjaśnijcie waszym dzieciom, że noszenie rękawiczek, częste mycie i dezynfekcja rąk , pozostanie w domu, noszenie maseczki jest potrzebne i niezbędne po to by zapobiegać chorobie i chronić bezpieczeństwo swoje i innych ludzi. Spokojna rozmowa i Wasze opanowanie, nawet te w codziennych czynnościach z pewnością pomogą dziecku pozbyć się  niepokoju . Rozmowa pokierowana tak, aby dziecko zrozumiało, że wszystkie te środki są po to by jak najszybciej przezwyciężyć chorobę.  Nawet jeśli ona się zdarzy , bo tak  też bywa, wszyscy możemy liczyć na pomoc   pogotowia ratunkowego i lekarzy w szpitalach specjalistycznych. Dzieci będą z pewnością zadawały państwu bardzo wnikliwe pytania i warto uczciwie z nimi rozmawiać, wyjaśnić wszystkie wątpliwości i w miarę posiadanej wiedzy odpowiedzieć na dziecięce pytania, które na pewną będą. I jeszcze bardzo państwa proszę, zadbajmy o zaplanowanie dnia dziecka. Zaangażujmy je do wspólnych działań w kuchni, do sprzątania, do przygotowania pisanek, zadbajmy o to by miały obowiązki, ale również dużą dozę przyjemności. Zachęcam państwa do wspólnej z dziećmi  zabawy i  wykonania zadań zaproponowanych przez nauczycielki przedszkola. Wykorzystajcie drodzy państwo ten czas, mimo trudnej sytuacji na odkrycie i poznanie talentów waszych dzieci, na bycie z nimi i kształtowanie oraz poznanie ich małej, ale jakże bogatej już osobowości.  Odsyłam również państwa do dwóch artykułów poruszających temat  w Internecie. Polecam państwu te artykuły, a szczególnie drugi z nich ze względu na bardzo obrazowe pomoce do przeprowadzenia rozmowy z dzieckiem.

          TYGODNIK WPROST - „Czy babcia umrze jak rozmawiać z dzieckiem o koronawirusie”

          MED EKSPRES        ,, Jak rozmawiać z dzieckiem o koronawirusie” – bezpłatny poradnik                       

                                                                                                                       Irmina Pospieszała

           

        • KĄCIK DLA RODZICÓW: Czytaj więcej
    • • Wstecz
      • 1
      • 2

• • Archiwum Aktualności

    • Grudzień 2025
    • Wrzesień 2025
    • Sierpień 2025
    • Marzec 2025
    • Styczeń 2025
    • Grudzień 2024
    • Styczeń 2024
    • Styczeń 2023
    • Październik 2022
    • Październik 2021
    • Wrzesień 2021
    • Maj 2021
    • Luty 2021
    • Październik 2020
    • Wrzesień 2020
    • Sierpień 2020
    • Maj 2020
    • Kwiecień 2020
    • Wszystkie